Trong công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế đất nước theo định hướng cách mạng 4.0 đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá như hiện nay. Ngành công nghệ kỹ thuật điều khiển – tự động hoá được coi là ngành công nghệ – kỹ thuật đóng vai trò then chốt trong tất cả các quy trình sản xuất. Khẳng định vai trò quan trọng trong việc tiết kiệm lao động, tiết kiệm năng lượng, cũng như nguyên vật liệu và nâng cao chất lượng sản phẩm. Vậy đặc điểm của tự động hoá trong thời đại công nghệ 4.0 là như thế nào?
Đặc điểm của Tự động hoá trong thời đại công nghệ 4.0
Trong mọi quy trình sản xuất ở bất kỳ giai đoạn kinh tế nào cũng đều cần tối ưu chi phí, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế phải đối phó với các hiện tượng như lạm phát, chi phí vật tư, lao động, quảng cáo và bán hàng ngày càng tăng buộc các doanh nghiệp phải kìm kiếm các phương pháp sản xuất tối ưu để giảm giá thành sản phẩm nhưng vẫn phải đảm bảo chất lượng. Phương pháp sản xuất đó chính là sử dụng công nghệ kỹ thuật vào máy móc, tự động hoá.
Tự động hoá là quá trình sản xuất cho phép giảm giá thành và nâng cao năng suất lao động. Các quá trình sản xuất, tất cả các quá trình sản xuất luôn được điều khiển theo các quy luật kinh tế. Gia thành là một trong những yếu tố quan trọng xác định nhu cầu phát triển của tự động hoá. Sẽ không có sản phẩm nào có thể cạnh tranh được nếu giá thành sản phẩm cao hơn các sản phẩm cùng loại, hoặc có tính năng tương dương với các hãng khác.
Công nghệ kỹ thuật điều khiển – tự động hoá là việc sử dụng nhiều hệ thống điều khiển cho các thiết bị hoạt động như máy móc, xử lý tại các nhà máy, nồi hơi, xử lý nhiệt, chuyển mạch trong mạng điện thoại, chỉ đạo và ổn định của máy bay và các ứng dụng khác mà con người có thể can thiệp tối thiểu hoặc giảm thiểu. Một số quy trình hiện nay đã được thay thế hoàn toàn bằng tự động hoá.
Tự động hoá các quá trình sản xuất cho phép cải thiện điều kiện sản xuất. Khi mà các quá trình sản xuất sử dụng quá nhiều người lao động sẽ rất dễ mất ổn định về giờ giấc, chất lượng gia công và năng suất lao động, gây khó khăn cho việc điều hành và quản lý sản xuất.
Xem thêm: [2022] Cách mạng 4.0 và tương lai ngành Công nghệ kỹ thuật điều khiển – Tự động hoá
Vai trò của công nghệ kỹ thuật điều khiển – tự động hoá
Tự động hoá được sử dụng ở một số quá trình sản xuất lớn bao gồm hệ điện, lọc dầu, hoá chất, nhà máy thép, nhựa, nhà máy xi măng, nhà máy phân bón, giấy và bột giấy nhà máy, ô tô và lắp ráp xe tải, sản xuất máy bay, sản xuất thuỷ tinh, nhà máy tách khí tự nhiên, thực phẩm và đồ uống chế biến,…
Với các sản phẩm có số lượng lớn lên tới hàng tỉ sản phẩm/năm như đinh, bóng đèn điện, khoá kéo, phụ kiện cửa tự động,… thì không thể sử dụng các quá trình sản xuất thủ công để đáp ứng sản lượng lượng yêu cầu với giá thành nhỏ nhất được.
Trong rất nhiều trường hợp, lợi nhuận riêng của một đơn vị sản phẩm là rất nhỏ nên chỉ có thể tập trung sản xuất với số lượng lớn trên các dây chuyền tự động, năng suất cao mới có thể đạt được hiệu quả kinh tế và giảm giá thành sản phẩm xuống thấp hơn. Việc sử dụng các quá trình sản xuất tự động hóa trong những trường hợp trên là rất cần thiết.
Tự động hoá còn góp phần thay đổi tính chất lao động, cải thiện điều kiện làm việc của công nhân, đặc biệt là trong các khâu sản xuất độc hại, nặng nhọc hay có tính lặp đi lặp lại nhàm chán, khắc phục dần sự khác nhau giữa lao động trí óc và lao động chân tay.
Ưu điểm của tự động hóa trong sản xuất hiên nay
Tăng thông lượng hoặc năng suất
Cải thiện chất lượng hoặc tăng khả năng dự báo về chất lượng.
Tăng tính nhất quán của đầu ra
Giảm chi phí nhân công trực tiếp và chi phí nhân lực
Cung cấp công việc ở cấp cao hơn trong việc phát triển, triển khai, bảo trì và hoạt động của các quá trình tự động.
Thực hiện nhiệm vụ vượt qua khả năng của con người về kích thước, trọng lượng, tốc độ, sức chịu đựng,…
Khó khăn thách thức cho ngành công nghệ kỹ thuật điều khiển – tự động hoá hiện nay
Một số hệ thống tự động hoá có thể có một mức giới hạn của trí thông minh, hoặc cũng thể bị trục trặc gây ra những việc ngoài ý muốn do phải kiểm tra bảo trì định kỳ. Dễ bị hư hỏng.
Không thể đoán trước/chi phí phát triển quá mức. Các nghiên cứu và phát triển chi phí của tự động hoá có thể vượt quá chi phí tiết kiệm bằng cách tự động hoá bản thân.
Chi phí ban đầu cao: Việc tự động hóa mới một sản phẩm hoặc thực vật thường đòi hỏi một sự đầu tư ban đầu rất lớn so với chi phí đơn vị sản phẩm, mặc dù chi phí tự động hoá có thể được lan truyền trong nhiều sản phẩm và thời gian.
Khi máy móc tự động hoá thay thế lao động chân tay sẽ dẫn đến giờ làm việc thấp hoặc yêu cầu người lao động cũng phải có những kiến thức cao để thay đổi công việc sẽ dẫn đến tình hình xã hội phải đối mặt với tình trạng thất nghiệp nhiều hơn.
Để đảm bảo đảo được nhu cầu của thị trường lao động ngành tự động hóa như hiện nay, ứng viên bắt buộc phải có kiến thức chuyên môn cao mới có thể đáp ứng được. Việc được đào tạo trong môi trường đại học chuyên nghiệp, uy tín và tạo cho người học được thực hành chuyên môn ngay từ khi còn trên giảng đường sẽ là tiền đề tạo cho các tân kỹ sư tự động hoá tự tin hơn với vị trí công việc mà mình có mong muốn làm việc. Đại học Công Nghệ Đông Á chính là ngôi trường có đào tạo ngành tự động hoá có đầy đủ các yếu tố trên.
Xem thêm: [REVIEW] Học Kỹ thuật công nghệ Tự động hoá là học gì?
Trên đây là những đặc điểm của công nghệ kỹ thuật điều khiển – tự động hoá trong thời đại công nghệ 4.0 hiện nay. Hy vọng với những thông tin hữu ích trên, các bạn trẻ còn đang băn khoăn không biết có nên lựa chọn ngành học này không? sẽ có quyết định đúng đắn cho mình nhé.
